Verantwoording

Het Toponymisch Woordenboek van België, Nederland, Luxemburg, Noord-Frankrijk en West-Duitsland (vóór 1226) van Maurits Gysseling, dat in 1960 verscheen, geldt sedertdien als een filologisch standaardwerk voor de oudneerlandistiek, de oudromanistiek, de mediëvistiek en toponymie van de Nederlanden. Het werk is weliswaar in elke wetenschappelijke bibliotheek raadpleegbaar, maar is al sedert tientallen jaren enkel nog antiquarisch verkrijgbaar en voor particulieren minder toegankelijk. Met de toestemming van erfgenamen van M. Gysseling werd het Toponymisch Woordenboek digitaal bewerkt en kan het nu ook als databank worden geraadpleegd.

Het project werd gerealiseerd met de steun van het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek (1992-1996) en het Onderzoeksfonds van de Universiteit Antwerpen (2005-2007). Het werd uitgevoerd door Annelies Wouters (1992-1996) met de technische ondersteuning van Hugo Pauwels, voorts Jenne de Wolf (1996) en Tom J. De Herdt (2005-2007). Het stond onder de leiding van Jozef Van Loon.

De databank volgt wat het filologische gedeelte betreft (transcripties, datering) zo getrouw mogelijk Gysselings uitgave van 1960. Het wijkt slechts op een aantal minder essentiële punten daarvan af. Enkele velden worden in de databank explicieter weergegeven dan in de gedrukte uitgave. Voorlopig niet in de databank overgenomen werden Gysselings etymologische commentaren. Gysseling zelf achtte ze niet de essentie van zijn woordenboek maar beschouwde ze slechts als voorzetten voor verder onderzoek. De gebruiker kan voor dat ontbrekende veld doorklikken naar het digitale facsimile dat aan de databank werd toegevoegd. Het ligt echter wel in de bedoeling, afhankelijk van tijd en financiering, de databank in de nabije toekomst aan te vullen met uitgebreide etymologische velden die op dit ogenblik genormaliseerd worden.

De gegevensbank maakt het mogelijk Gysselings woordenboek in de toekomst te actualiseren met nieuwe vondstmeldingen, aanvullingen, correcties e.d. Een eerste lijst met correcties en aanvullingen verscheen einde 2008 (Werken van de Koninklijke Commissie voor Toponymie en Dialectologie, Vlaamse afdeling 26). Plannen voor de verdere toekomst zijn een mogelijkheid tot digitale kartering en de koppeling aan een antroponymisch woordenboek, waaraan de werkzaamheden begin 2009 gestart zijn.

Contactinformatie

Opmerkingen en suggesties voor verbetering zijn welkom bij:

Jozef Van Loon
Universiteit Antwerpen
Prinsstraat 13
B-2000 Antwerpen
België

Tom De Herdt
tom.deherdt@skynet.be,
met vermelding “toponymisch woordenboek”.

Signalementen van fouten (leesfouten, lokalisaties, dateringen), ontbrekende lemma's, attestaties, archieffondsen e.d. worden in dank aanvaard. Bij het signaleren van zulke aanvullingen gelieve u volgende gegevens te vermelden: archieffonds, depot van bewaring, eventuele (kritische) editie, nauwkeurige datering, eventuele leesvarianten enz. Op grond daarvan kan worden vastgesteld of de excerpten beantwoorden aan de taalkundig-filologische criteria die M. Gysseling ten grondslag legde van zijn Toponymisch Woordenboek (zie daarover de Inleiding).

Signalementen van ontbrekende of nieuwe etymologieën van plaatsnamen worden in principe slechts opgenomen indien ze berusten op publicaties die aan een vakkundige refereeing werden onderworpen.