Net voor zijn overlijden op 24 november 1997 legateerde dr. Maurits Gysseling zijn wetenschappelijke nalatenschap aan de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (KANTL). Daaronder bevond zich ook een collectie handgeschreven fiches die de aanzet vormden voor een Toponymisch woordenboek van Oost- en Zeeuws-Vlaanderen. Het was de wens van Maurits Gysseling dat dr. Luc Van Durme dat project na zijn dood zou voortzetten en voltooien.
Van 1 september 2003 t.e.m. 30 augustus 2007 verzamelde Luc Van Durme in opdracht van het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen Oost- en Zeeuws-Vlaams toponymisch materiaal uit bronnen van vóór 1500 in archiefdepots in België, Noord-Frankrijk en Zuid-Nederland. Het provinciebestuur kende hem daarvoor een honorarium en een reiskostenvergoeding toe. In ruil daarvoor verwierf de Provincie het auteurs- en eigendomsrecht van het materiaal dat Luc Van Durme zou verzamelen.
In de loop van 2014 werd het verzamelen en ordenen van het materiaal afgerond. Het gaat om enkele honderdduizenden handgeschreven fiches, waarvan het materiaal-Gysseling (eigendom van de KANTL) ongeveer 1/3 beslaat en het materiaal-Van Durme (eigendom van de Provincie) ongeveer 2/3. Omdat dat wetenschappelijk zeer interessante, maar vrij kwetsbare materiaal op korte termijn verduurzaamd diende te worden, besloot de deputatie in mei 2015 om de fiches door een gespecialiseerde firma te laten inscannen. Dat is in november van datzelfde jaar gebeurd bij de firma Youston in Kuringen (Hasselt).
De ingescande fiches zijn digitaal geordend in aparte mappen per gemeente (bv. Dendermonde) met in elke map aparte bestanden per deelgemeente (bv. Appels, Baasrode, enz.). Binnen elk bestand worden de verschillende plaatsnamen (bv. Appelsbroek, Appelsveer, Beekveld, Biesbocht, enz.) telkens voorafgegaan door een lemmafiche. Sinds eind 2015 worden die handgeschreven lemmafiches beetje bij beetje vervangen door getypte exemplaren, zodat de bestanden tot op het niveau van de afzonderlijke plaatsnamen doorzoekbaar worden met OCR (optical character recognition).
In maart 2016 besloot de deputatie dat het materiaal van het Toponymisch woordenboek van Oost- en Zeeuws-Vlaanderen het best ontsloten kon worden via de portaalsite digitalebouwstoffen.be, waarin het Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie (CTB), de onderzoeksafdeling van de KANTL, digitale 'bouwstoffen' of talige corpora opbouwt, verzamelt, beheert en toegankelijk maakt. De KANTL was onmiddellijk bereid om op het voorstel van de deputatie in te gaan, niet alleen vanwege de bijzondere band tussen de academie en Maurits Gysseling, maar vooral omdat het beheer, de verdere ontsluiting en de optimalisering van het Toponymisch woordenboek van Oost- en Zeeuws-Vlaanderen perfect past binnen de missie van de KANTL en het CTB.
Als provinciebestuur zijn wij er bijzonder trots op dat wij hebben kunnen bijdragen aan het verzamelen en ontsluiten van een belangrijk stuk talig erfgoed met betrekking tot onze provincie.



Jozef Dauwe
Gedeputeerde voor Cultuur