[Bestanden][Demo][IPR][Beschrijving en toepassing][Literatuur]
Bestanden
Het corpus bestaat uit een bronnenbank met ca. 19.000 digitale beelden.
De beeldbestanden worden aangeboden in Jpeg-formaat (300 dpi - grijswaarden).
Demo
De beeldbestanden zijn geïndexeerd en kunnen interactief worden bevraagd in een eenvoudige zoekomgeving. In eerste instantie worden volgende zoekcriteria aangeboden:
- lemma(ta): zowel op integrale lemmata als op woorden of woorddelen die voorkomen in de opgaves kan worden gezocht, zowel alfabetisch (woord(del)en die beginnen met de opgegeven zoekterm) als retrograde (woord(del)en die eindigen op de opgegeven zoekterm)
- plaatsnaam: zowel op zogenaamde Kloeke-codes als op plaatsnaam kan worden gezocht
Op basis van beide zoekcriteria worden zoekresultaten aangeboden als een lijst met verwijzingen naar de scans van de relevante pagina's in de geselecteerde schriftjes. Zoekresultaten kunnen worden geordend volgens plaatsnaam, Kloeke-code, of lemma. De scans kunnen worden vergroot en verkleind voor gedetailleerde visuele studie van de antwoorden van de respondenten van de enquête. Dat kan door middel van een knoppenbalk die bovenaan de afbeelding wordt gepresenteerd, of door met de computermuis te 'scrollen' wanneer de aanwijzer zich boven de afbeelding bevindt.
Deze demo wordt uitdrukkelijk gepresenteerd als een voorlopige versie voor geïnteresseerde onderzoekers. Suggesties voor verbetering kunnen worden gemaild naar ctb@kantl.be. In de toekomst wordt uitbreiding voorzien op twee vlakken:
- opgenomen bronnenmateriaal. Momenteel zijn in de demoversie 280 schriftjes opgenomen, uit 10 "vakken" van Kloeke-codes:
- E (2 schriftjes): Utrecht (E192), Montfoort (E217)
- F (9 schriftjes): Uddel (F127), Voorthuizen (F144), Twello (F155), Wilp (F156), Eerbeek (F176), Amerongen (F189), Renswoude (F190), Ede (F193), Doesburg (F204)
- H (15 schriftjes): Knokke (H002), Vlissegem (H006), Damme (H014), Oostende (H016), Brugge (H036), Nieuwpoort (H046), Zevekote (H057), Ruddervoorde (H072), Dunkerque (H074), Veurne (H084), Diksmuide (H108), Woumen (H112), Kortemark (H115), Torhout (H116), Tielt (H123)
- I (39 schriftjes): Steenbergen (I057), Tholen (I077), Bergen-op-Zoom (I079), Zuidzande (I106), Hoofdplaat (I110), Kloosterzande (I116c), Ossendrecht (I118), Aardenburg (I125), Middelburg (Vl.) (I126), Ijzendijke (I128), Watervliet (I133), Axel (I140), Kieldrecht (I147), Oedelem (I153), Maldegem (I154), Eekloo (I158), Assenede (I161), Sas van Gent (I162), Westdorpe (I166), Koewacht (I168c), Stekene (I171), Sint-Gillis-Waas (I173), Sint-Niklaas (I175), Beveren (Waas) (I178), Knesselare (I185), Zomergem (I192), Sleidinge (I195), Zaffelare (I204), Lokeren (I208), Hamme1 (I213), Hamme2 (I213), Ruiselede (I223), Nevele (I233), Gent1 (I241), Wetteren (I255), Zele1 (I258), Zele2 (I258), Dendermonde (I262), Puurs (I268)
- K (59 schriftjes): Groot-Ammers (K019), Vianen (K030), Culemborg (K039), Leerdam (K073), Rumpt (K077a), Dordrecht (K094), Gorinchem (K099), Zaltbommel (K117), Strijen (K124), Sint-Geertruidenberg (K129), Heusden (K135), Waalwijk (K141), s Hertogenbosch (K150), Dinteloord (K151), Klundert (K154), Zevenbergen (K155), Breda (K160), Oosterhout (K161), Dongen (K163), Roosendaal (K174), De Hoeven (K175), Etten (K176), Chaam en Gilze (K181), Dussen (K182), Tilburg (K183), Oisterwijk (K185), Oirschot (K187), Essen (K188a), Zundert (K190), Baarle-Nassau (K195), Hilvarenbeek (K197), Stabroek (K203), Brecht (K206), Hoogstraten (K207), Duizel (K219), Ekeren (K225), Westmalle (K230), Turnhout (K237), Arendonk (K240), Retie (K241), Antwerpen1 (K244), Antwerpen2 (K244), Hoboken (K249), Herentals (K274), Mol (K276), Lommel (K278), Kontich1 (K283), Kontich2 (K283), Boom (K287), Lier (K291), Duffel (K293), Geel (K307), Tongerlo (K309), Westerlo (K310), Oostham (K315), Kapelle-op-den-Bos (K324), Heist-op-de-Berg (K339), Tessenderlo (K353), Beringen (K358)
- L (50 schriftjes): Wageningen (L010), Opheusden (L013), Huissen (L026), Zevenaar (L033), Avezaath (L042), Druten (L054), Weurt (L065a), Nijmegen (L071), Millingen (L075), Alphen (L089), Kerkdriel (L092), Oss (L099), Ravestein (L102), Wijchen (L106), Heesch (L149), Cuyk (L159), Gennep (L164), Schijndel (L179), Boekel (L183), Wanroij (L184), Boxmeer (L187), Sint-Oedenrode (L200), Venray (L201), Lieshout (L203), Gemert (L207), Maashees (L212), Sevenum (L226), Vlierden (L243), Horst (L246), Arcen (L250), Waalre (L257), Heeze (L261), Zomeren (L264), Venlo (L271), Budel (L285), Hamont (L286), Weert (L289), Helden (L291), Neerpelt (L312), Overpelt (L314), Neeritter (L321), Grathem (L326), Roermond (L329), Peer (L355), Bree (L360), Maaseik (L372), Stevensweert (L378), Posterholt (L387), Helchteren (L413), As (L417)
- N (27 schriftjes): Bierne (N004), Bergues (N005), Hondschoote (N013), Roesbrugge-Haringe (N017), Lo (N021), Poelkapelle (N031), Hooglede (N034), Roeselare (N038), Izegem (N045), Wormhoudt (N053), Poperinge (N067), Ieper (N072), Moorsele (N087), Cassel (N097), Oxelaëre (N100), Flêtre (N110), Berthen (N112), Loker (N116), Menen (N132), Kortrijk (N141), Hazebrouck1 (N155), Hazebrouck2 (N155), Bailleul1 (N162), Bailleul2 (N162), WestNieuwkerke (N163), Looberghe (Nb010), Lederzeele (Nb019)
- O (35 schriftjes): Oostrozebeke (O004), Wontergem (O007), Deinze (O014), Nazareth (O018), Zevergem (O021), Landskouter (O027), Oosterzele (O030), Vlierzele (O049), Aalst (O061), Opwijk (O068), Merchtem (O069), Kruishoutem (O084), Asper (O086), Oudenaarde (O098), Zottegem (O117), Sint-Maria-Oudenhove (O127), Denderleeuw (O148), Ninove1 (O152), Ninove2 (O152), Asse (O162), Sint-Pieters-Jette (O174a), Anzegem (O182), Nukerke (O202), Nederbrakel (O208), Everbeek (O212), Geraardsbergen1 (O228), Geraardsbergen2 (O228), Galmaarden (O232), Sint-Kwintens-Lennik (O238), Gooik (O239), Drogenbos (O252), Ronse (O265), HeiKruis (O276), Edingen (O281), Halle (O286)
- P (21 schriftjes): Vilvoorde (P010), Tildonk (P021), Aarschot1 (P025), Aarschot2 (P025), Werchter (P026), Diest (P041), Herk-de-Stad (P050), Etterbeek (P066a), Erps-Kwerps (P073), Sint-Joris-Winge (P093), Lubbeek (P094), Glabbeek (P099), Boutersem (P102), Zoutleeuw (P112), Duisburg (P128), Sint-Joris-Weert (P130), Overijse (P133), Tienen (P145), Landen (P171), Sint-Truiden (P176), Sint-Genesius-Rode (P198)
- Q (23 schriftjes): Hasselt (Q002), Genk (Q003), Rekem (Q012), Beek (Q019), Sittard (Q020), Oirsbeek (Q033), Diepenbeek (Q071), Bilzen (Q083), Maastricht (Q095), Valkenburg (Q101), Heerlen (Q113), Simpelveld (Q116), Borgloon (Q156), Tongeren (Q162), Val-Meer (Q178), Eijsden (Q198), Moelingen (Q199), Gulpen (Q203), Epen (Q207), Vaals (Q222), Aubel (Q249), Baelen (Q279), Eupen (Q284)
Dit zijn alle schriftjes voor plaatsen met Kloeke-codes. Dit bereik zal geleidelijk wordne uitgebreid met de andere schriftjes, voor plaatsen uit Duitsland en Luxemburg.
- zoekcriteria. Momenteel kunnen de schriftjes worden bevraagd naar de inhoud van de lemmata en plaatsnamen. Deze rudimentaire zoekomgeving zal worden uitgebreid door ook meta-informatie over de lemmata (morfologische en/of syntactische analyses) op te nemen als zoekcriterium. Hierdoor zou de gebruiker al gedetailleerder kunnen zoeken naar de vormen die in de enquête werden gevraagd voor de betreffende lemmata.
Intellectuele eigendomsrechten
Het corpus en alle technische documentatie worden gepubliceerd onder een Creative Commons Naamsvermelding-Gelijk delen 3.0 licentie (Attribution-ShareAlike 3.0):
De gebruiker mag:
- het werk kopiëren, verspreiden en doorgeven
- Remixen - afgeleide werken maken
Onder de volgende voorwaarden:
- Naamsvermelding. De gebruiker dient bij het werk de door de maker of de licentiegever aangegeven naam te vermelden (maar niet zodanig dat de indruk gewekt wordt dat zij daarmee instemmen met uw werk of uw gebruik van het werk).
- Gelijk delen. Indien de gebruiker het werk bewerkt kan het daaruit ontstane werk uitsluitend worden verspreid krachtens dezelfde licentie als de onderhavige licentie, een gelijksoortige of een compatible licentie.
- Bij hergebruik of verspreiding dient de gebruiker de licentievoorwaarden van dit werk kenbaar te maken aan derden. De beste manier om dit te doen is door middel van een link naar deze webpagina.
- De gebruiker mag afstand doen van een of meerdere van deze voorwaarden met voorafgaande toestemming van de rechthebbende.
- Niets in deze licentie strekt ertoe afbreuk te doen aan de morele rechten van de auteur, of deze te beperken.
Beschrijving en toepassing
Pieter Willems (Maastricht, °1840- Leuven, 1898) werd in 1864 docent klassieke filologie aan de KULeuven. Bij de oprichting van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde in 1886 was Willems een van de eerste leden en werd hij gekozen tot de eerste voorzitter van de Academie. Willems had bijzonder veel aandacht voor de dialectstudie. Deze interesse bracht hem ertoe een grootse taalenquête op te zetten. Deze enquête bestaat uit een omstandige vragenbundel (59 blz.) die aan informanten (priesters, onderwijzers) in heel Vlaanderen (inclusief Frans-Vlaanderen, de zuidelijke provincies van Nederland, en een ruime strook van het Rijnland) werd voorgelegd. De informanten kregen de opdracht de lokale bevolking te bevragen over hoe bepaalde woorden/zinnen/uitdrukkingen in het plaatselijke dialect gerealiseerd werden.
Elke enquête is een schriftje van 59 pagina's waarin Willems stroken kleefde waarop een 4200-tal lemmata in het standaard Nederlands waren gedrukt. Gegroepeerd in 32 instructies werden verschillende morfologische en syntactische aspecten over deze lemmata bevraagd, wat voor een volledig ingevulde enquête maar liefst 15.000 antwoorden oplevert. Het bewaarde corpus bestaat uit 351 ingevulde vragenlijsten, of 8 strekkende meter taalkundig archiefmateriaal. Tot dit materiaal behoren ook Willems' notities bij de vorderingen van het onderzoek.
Willems is met dit veldwerk in en buiten Vlaanderen een pionier inzake dialectonderzoek én antropoloog avant la lettre. Nochtans heeft hij de analyse van dit groots opgezette werk nooit kunnen afronden. Het dialectmateriaal Willems werd in 1908 door de familie aan de KANTL geschonken onder de uitdrukkelijke voorwaarde dat het 'materiaal der Nederlandsche dialecten' ter beschikking moest worden gesteld aan specialisten. In de 20ste eeuw heeft dit dialectmateriaal de data geleverd voor een groot aantal studies, artikels, lezingen en papers. Om de archiefbescheiden fysiek te 'ontlasten' werden ze in de jaren 1970 integraal op microfiche opgenomen. Die microfilm-opnames vormden de basis voor de huidige digitale versie van het corpus.
Dit corpus biedt een primaire ontsluiting van het originele archiefmateriaal.
De publicatie van het corpus dient de volgende doelstellingen:
- het bevorderen van de kennis en de studie van het Nederlands en zijn dialecten in het diachronische perspectief
- het inbedden van het maatschappelijk debat over dialecten in een wetenschappelijk kader
- de terbeschikkingstelling van een wetenschapsarchief aan de onderzoeksgemeenschap
- het verruimen van het publieksbereik: het archief behalve voor de professionele gebruiker (taalkundigen, cultuurhistorici, ...) ook voor de geïnteresseerde privépersoon (volkskundigen, heemkundigen, enz.) zichtbaar en toegankelijk maken
Literatuur
- Taal en Tongval, Themanummer 2 (1989), Honderd jaar enquête Willems.
- De Ceuleneer, A., 'Pieter Willems, zijn leven en zijne werken'. Jaarboek der Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde, 23 (1909), 213-337.